FLORLU SOĞUTUCU AKIŞKANLAR

R11 (Triklormonoflormetan)
, p11 (CCLF), düsük basinçh (0 °C de 0.40 bar) bir sogutucudur. Aäurlikli olaral 350 kW-10.000 k/ sogutma kapasitesi araliginda olan santrifüj su sogutucu ünitelerde (chiller) kullanlmaktadir.
•⁠ ⁠Bütün dünyada 60.000 adet su sogutucu ünitede R11 kullanildigi tahmin edilmektedir.
•⁠ ⁠Ozon tahribati nedeniyle üretimi durdurulmustur. Yanmaz ve kokusuzdur.
R12 (Diklordiflormetan)
•⁠ ⁠Rugüne kadar sojutma maksadi ile en cok kullanilan soäutucu akiskanlardandi. Ancak ozon ta-bakasina olumsuz etkilerinden dolayi suan kullanimi yasaklanmis olan bir soäutucu akiskandir.
•⁠ ⁠Bunun yaninda zehirli, patlayici ve yanici olmamasi sebebiyle tamamen emniyetli bir maddedir.
•⁠ ⁠Bunlara ilaveten, en ekstrem çalisma sartlarinda dahi stabil ve bozulmayan, özelliklerini kaybetmeyen bir maddedir. Ancak, açik bir aleve veya asiri sicakliga haiz bir isitici ile temas ettirilirse
cozüsür ve zehirli bileskelere ayrisir.
•⁠ ⁠vaglama yagr ile tüm salisma sartlarinda kariabilir ve yagin kompresöre dönüsü basit önlemlerle
•⁠ ⁠Kondenserde, isi transferi ve yogusma sicakliklari bakimindan oldukça iyi bir durum gösterir. saglanabilir. Yagi çözücü (solvent) özelligi, kondenser ve evaporatör isi geçis yüzeylerinde yagin toplanip isi geçisini azaltmasini önler.
•⁠ ⁠Buharlasma isisinin düsük olmasi sebebiyle sistemde dolasmasi gereken akiskan debisi fazladir.
Fakat bu önemli bir mahzur olmadigi gibi küçük sistemlerde, akis kontrolünün daha iyi yapilmasi yönünden tercih edilir.
•⁠ ⁠Büyük sistemlerde ise buhar yogunlugunun fazlaligr ile, birim sogutma için gerekli silindir hacmil R22, R500 ve R717’dan (Amonyak) çok farkli degildir. Birim sogutma igin harcanan beygir gücü de takriben ayni seviyededir.
R22 (Klordiflormetan; CHCIF2)
•⁠ ⁠Kaynama noktasi 1,013 bar’da -40,8 °C / molekül agtrligi 86,5 kg/kmol
•⁠ ⁠R22 basinç oraninin daha küçük olmasi avantaj ise de amonyak gibi orta basinç sogutucu akis-kandir. Böylelikle iki kademe ile -60 ila -75 °C sicakliklara inilebilir Pistonlu kompresörler, vidali ve rotorlu kompresörler normalde R22 ile kullanilabilirken hermetik tipler önemli bir yüzdeligi olus-tururlar. Düsük sicakliklarda, yüksek süpürme hacimli santrifuj kompresörlerde dahi kullanilabilir, R22 sogutucu akiskani R12 ve R502 yerine geçis akiskanidir. Ayni süpürme hacmi için sogutma etkisi R12’den %60 fazla oldugu unutulmamalidir.
R22 oldukça iyi bilinen ve yaygin olarak denenmis bir sogutucu aklskandir. Dünyanin her yerinde hala sikça kullanilmaktadir ve donmus gida teshir kabinleri, dik tip dondurucular, yatik dondurucular, klimalar, soguk odalar, bilimsel amaçli donmus muhafaza odalari, tasima amaçli sogutma, ticari sogutma (özellikle süper marketler), endüstriyel sogutma ve ayrica isi pompalarinda genis uygulamalari karsilamaktadir.
•⁠ ⁠R22 yanici ve zehirleyici degildir (EC standart sinir degeri [TLV-TWA] 1000 ppm). ODP degeri R12’den %94,5 daha azdir. Kalan %5,5 ODP degeri ile “ozon tabakasina zararli” olarak etiketlenmistir. Uluslar arasi düzenlemeler ile hâlihazirda HCFC’ler için terk edis süreci baglamistir (Mont-real Protokolü, EC düzenlemeleri)
•⁠ ⁠Sogutulan makine sartlarinda R22 termal ve kimyasal olarak kararlidir. Metaller ile uyumlulugu R12 ile mukayese edilebilir. Standart yapi malzemeleri: bakir, piring, monel metal, nikel, dökme demir, çelik ve alüminyum.
•⁠ ⁠Magnezyum, kursun, çinko ve alüminyum alasimlarinda agirlikça %2’den fazla magnezyum kullanılmalıdır
•⁠ ⁠Plastik ve elastomerlere karsi R12’den daha agresiftir ve kursunu farkli derecelerde etkilemek-tedir. Kloropren kauçuk(CR), klorosülfonatli polietilen kauçuk (CSM) ve politetrafloretilen (PTFE) kullanilabilir.
•⁠ ⁠Ancak akriliknitril butadiyen kauçuk (NBR veya HNBR) ve florinli kauçuk tipleri (FPM tipleri) kul-lanilamaz.
•⁠ ⁠R22 ile madeni yaglar yüksek sicakliklarda iyi karisim yaparlar, ancak düsük sicakliklarda karisimda tabakalasma olusur. Büyük tabakalasma düsük sicaklik uygulamalarinda yagin kompresöre geri dönüsünü zorlastirir. Bu durumda yüksek verimli bir yag ayirici veya yari sentetik yag kullanimi tavsiye edilir.